Xu hướng phát triển thị trường sữa hạt trong tương lai

Sữa có nguồn gốc thực vật – xu hướng tiêu dùng xanh

Sữa hạt hiện đang là nhóm sản phẩm có tốc độ tăng trưởng rất nhanh trên thị trường thế giới. Theo số liệu gần đây của Innova Market Insights, thị trường toàn cầu đối với các loại đồ uống có nguồn gốc từ thực vật tăng tới 16,3 tỷ USD trong năm 2018, gấp hai lần mức 7,4 tỷ USD của năm 2010. Theo Nielsen, ước tính thị trường sữa thực vật toàn cầu đạt 11,9 tỷ USD vào năm 2017 và sẽ tăng trưởng tới mức 34 tỷ USD vào năm 2024. 

Tại Việt Nam, xu hướng sử dụng sữa hạt cũng đang gia tăng mạnh mẽ. Theo kết quả khảo sát năm 2019, có tới 66% người tiêu dùng Việt mong muốn có nhiều sản phẩm hơn nữa được làm hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên. Các lựa chọn thay thế sữa bò như sữa đậu nành, sữa hạnh nhân, sữa gạo, sữa yến mạch, sữa dừa, sữa hạt điều… sẽ ngày càng trở nên hấp dẫn với người tiêu dùng, với nhu cầu khác nhau tùy theo vùng. 

Thị trường sữa hạt trong nước

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Thống kê, sản lượng sữa nước trong Q1/2020 đạt 369 triệu lít, tăng 1% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh thu sữa nước trong Q1/2020 đạt 15.3 nghìn tỷ đồng. Thị trường sữa nước Việt Nam có tốc độ tăng trưởng kép hàng năm đạt 14% trong giai đoạn 2014 – 2019. Dự báo, sản lượng sữa nước tại Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trong vài năm tới do nguồn vốn đầu tư vào các nông trại sản xuất sữa ngày càng nhiều nhằm giảm sự lệ thuộc vào sữa nhập khẩu.

Sản lượng sản xuất sữa nước, 2014 – Q1/2020

Nguồn: VIRAC, TCTK

Năm 2018, thị trường sữa hạt trong nước chiếm 12% trong cơ cấu thị trường sữa nước, với CAGR đạt 18%, cao nhất trong các dòng sữa nước. 

Nguồn: VIRAC

Trước đó, thị trường cũng đã quen thuộc sản phẩm sữa đậu nành của Vinasoy (thuộc Công ty Cổ Phần Đường Quảng Ngãi). Trong 10 tháng đầu năm 2019, mức tiêu thụ sữa đậu nành của Vinasoy tăng 13% và doanh thu cũng tăng 15% (Nielsen). Tuy nhiên, thị trường sữa hạt thực sự bắt đầu tăng tốc khi Vinamilk và TH True MILK bắt tay đầu tư và tung ra các sản phẩm đa dạng vào 2018.

Nguồn: Vinamilk, Th true MILK

Dòng sản phẩm TH true NUT đi tiên phong trên thị trường sữa hạt của TH true MILK với hương vị sữa tươi kết hợp với hạt macca tốt cho tim mạch và quả chà là mang lại vị ngọt tự nhiên. Ngay sau đó, bộ ba sản phẩm sữa đậu nành kết hợp với hạt óc chó, hạnh nhân và đậu đỏ của Vinamilk ra mắt cũng đã nhận được sự chú ý của người tiêu dùng bởi hương vị thơm ngon, dễ uống mà còn giàu dưỡng chất từ các loại hạt. 

Dự báo mức độ tăng trưởng các dòng sản phẩm từ sữa

Nguồn: VIRAC, Euromonitor 

Mức độ tăng trưởng kép của sữa thay thế có xu hướng giảm dần từ năm 2013, tuy nhiên lại là dòng sản phẩm duy nhất có CAGR tăng đều và ổn định từ năm 2016 trở đi, khi nhu cầu của người tiêu dùng với những sản phẩm sữa thực vật tăng lên sau những thông tin so sánh về mức độ dinh dưỡng đối với các dòng sữa động vật. Dự báo trong năm 2018-2022, mức độ tăng trưởng kép của sữa thay thế đạt 15%, cao nhất trong các dòng sữa truyền thống.

Xu hướng phát triển thị trường sữa hạt

Phát triển vùng nguyên liệu 

Hiện nay, nguồn nguyên liệu sản xuất các loại sữa hạt còn hạn chế. Các đầu vào nguyên liệu sữa thực vật như hạt macca, óc chó… còn chưa đáp ứng đủ về số lượng trong nước, gần như phải nhập khẩu 100% nguyên liệu nước ngoài. 

Đối với nguồn cung đầu vào của TH True Milk, những trang trại macca đã được trồng tại Tây Nguyên hơn 10 năm nay, diện tích trồng đã lên đến gần 2.500 ha và được đánh giá có chất lượng tốt. Mặc dù vậy vẫn chưa thể đáp ứng đủ nhu cầu nguyên liệu đầu vào cho sản xuất trong nước. Dòng sữa hạt mới của Vinamilk, với thành phần chủ yếu từ hạt óc chó, hạt hạnh nhân và đậu đỏ, cũng phải nhập khẩu chủ yếu từ các nông trại bên Mỹ. Ngành sữa hạt nguyên liệu Việt Nam vẫn còn non trẻ và đang phải từng bước chuẩn hóa để nâng cao chất lượng vườn cây cũng như chất lượng hạt.

Xuất khẩu ra thị trường quốc tế

Vinamilk là doanh nghiệp hoạt động năng nổ tại thị trường nước ngoài, đạt được một số thành tựu: mức tăng trưởng hơn 25% của nhà máy sữa Angkor tại Campuchia và gần 15% của hoạt động xuất khẩu trực tiếp. Vinamilk đã mở đầu năm 2020 với hợp đồng xuất khẩu sữa 20 triệu USD đi Trung Đông được ký kết ngay tại hội chợ quốc tế Gulfood Dubai, tiếp đến xuất thành công lô sữa đặc đầu tiên sang Trung Quốc và nhiều nước khác. 

3 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu chính của Vinamilk là UAE (chiếm 75% doanh thu xuất khẩu). Vinamilk đã đẩy mạnh việc nghiên cứu nhu cầu tiêu dùng, tìm kiếm cơ hội và tập trung phát triển đưa các sản phẩm của công ty vào các thị trường Đông Nam Á tiêu biểu như xuất khẩu sữa tươi 100% Organic theo tiêu chuẩn châu Âu sang thị trường Singapore và được đón nhận tích cực bởi thị trường vốn nổi tiếng khó tính này.

Nguồn: VIRAC

Gần đây nhất, Vinamilk đã ký thành công hợp đồng xuất khẩu trị giá 1,2 triệu đô gồm 85 container sản phẩm sữa đậu nành hạt gồm sữa đậu nành hạt óc chó, hạnh nhân và đậu đỏ và trà sữa sang Hàn Quốc. Đây là con số không nhỏ trong bối cảnh kinh tế thế giới vẫn chịu tác động của Covid-19. Là đất nước phát triển với mức sống cao, Hàn Quốc chưa từng là thị trường dễ chinh phục.

Cơ hội xuất khẩu sữa từ hiệp định Protocol

Sau khi hiệp định xuất khẩu sản phẩm sữa của Việt Nam và Trung Quốc Protocol được ký kết, TH True Milk là doanh nghiệp đầu tiên được cấp phép xuất khẩu chính ngạch sang thị trường tỷ dân này. Hai sản phẩm được cho phép xuất khẩu của TH true Milk là Sữa tươi tiệt trùng nguyên chất (Sterilized Milk) và Sữa tươi tiệt trùng bổ sung các hương liệu tự nhiên (Modified Milk). Tuy nhiên trong tương lai, Tập đoàn TH đang dần mở cửa những sản phẩm sữa chua, sữa hạt.

Thị trường Trung Quốc là thị trường lớn, khả năng nhập khẩu nông sản nhiều nhưng thực tế doanh nghiệp Việt Nam mới đáp ứng một phần rất nhỏ, chưa tới 2% tổng kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc nên dư địa thị trường còn lớn.